Müsahibimiz "N" hərbi hissəsinin zabiti polkovnik-leytenant Rəşad Əliyevdir.
 Xalqın kimliyini bilmək Vətəni tanımaqdı, Vətəni tanımaq - Vətəni sevmək. Xalqın kimliyi özünün və dövlətinin tarixiylə, ədəbiyyatıyla (folkloruyla), incəsənətiylə, musiqisiylə tanınır. Tanınma sevginin başlanğıcıdı. Bu sevgi vətənpərvərlikdi. Yaş artdıqca bu sevgi qüdrətə çevrilir, bu qüdrət - Vətənin bir zərrəsinə...
1993-cü ildə kimya elmləri doktoru Salman Rzayevi Gədəbəyi müdafiə edənlərin sıralarına bu qüdrət aparmışdı. O da bilirdi, bu istəyə işıq tutanlar da bilirdilər ki, vətənpərvərlik ruhun yaşatdığı, ruhu yaşadan duyğudu...
Azərbaycan əsgərinin özü Vətənin əsgəridi, ruhu - vətənpərvərliyin...
- Cənab polkovnik-leytenant, deyə bilərikmi ki, əsgərin döyüş hazırlığı həm də bu ruhun müəyyənləşdirdiyi mənəvi-psixoloji hazırlıqla formalaşır?
- Əlbəttə, deyə bilərik, həm də deməliyik. Azərbaycan Ordusu ruhən əsgər olanların ordusudur. Azərbaycan əsgəri hərbi xidmətə başlayandan ruhən əsgərləşir. Hərbi xidmətə başlayan əsgərə hərbi biliklər aşılanır, bu biliklər təlimlərlə möhkəmləndirilir - əsgərin döyüş hazırlığı yüksəlir. Döyüş hazırlığı ilə bir sırada mənəvi-psixoloji hazırlığı da artırılır. Yəni, yüksək döyüş hazırlığına malik olan əsgər ruhən əsgərləşəndə daha şücaətli olur. İkinci Qarabağ müharibəsinin döyüşləri də, qazanılan tarixi Zəfər də təsdiqlədi ki, Azərbaycan Ordusu və Azərbaycan əsgəri həm də yüksək döyüş və mənəvi-psixoloji hazırlığa malikdir.
- Bu günün əsgərləri İkinci Qarabağ müharibəsinin döyüşlərini də, Zəfərin necə qazanıldığını da öyrənir, bunları da, dediyiniz gerçəklikləri də yaddaşlarına, düşüncələrinə köçürürlər.
- İkinci Qarabağ müharibəsi xalqın müharibəsi idi, xalq inanırdı ki, Azərbaycan Ordusunun apardığı ədalətli müharibə işğalı sonlandıracaq, əmin idi ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü tam bərpa olunacaq.
- Öyrədilənlər, öyrənilənlər tarixdir.  Bunların öyrədilməsi hərbçilərin də mənəvi borcudur.
- Elədir. Hərbi xidmətin mahiyyətində pedaqoji proseslərə xas olan xüsusiyyətlər də var.  İkinci Qarabağ müharibəsində qazanılan tarixi Zəfər Azərbaycan Ordusunun qüdrətiylə yazılmış hərbi əsərdir. Biz bu əsəri bütövlükdə də, faktlar, hadisələr əsasında da öyrədirik. Azərbaycan Ordusunun apardığı bu ədalətli müharibənin mahiyyəti də, nəticələri də, dünyəvi proseslərə təsiri də, ... ordu quruculuğu prosesinin yeni mərhələsində şəxsi heyətin mənəvi-psixoloji hazırlığının yüksəldilməsində başlıca mövzulardandır. Bu müharibədə şəxsi heyətin döyüş hazırlığı da ayrıca öyrənilir, mənəvi-psixoloji hazırlığı da, xalq-ordu birliyinin təzahürləri də, xalqın ordusuna inamı da, ordunun xalqa güvəni də, sərkərdəlik məharəti də, ... ayrıca təhlil olunur və ümumiləşdirilir.
- Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 2016-cı ilin Aprel döyüşləri haqqında demişdi ki, "Bu döyüşlər dərsliklərə salınmalıdır". Bu fikri İkinci Qarabağ müharibəsinə də aid etmək zəruridir, zənnimcə.
- Əlbəttə, zəruridir. Əvvəla, Aprel döyüşlərində 2000 hektar ərazi işğaldan azad edilmişdi, İkinci Qarabağ müharibəsində - beş rayon. Digər tərəfdən, biri 4 gün davam etmişdi, biri 44 gün. Bu zərurət həm döyüşlərin, qazanılan qələbələrin hərbi dəyərinin tarixləşdirilməsinə görədi, həm də dünyanı heyrətləndirən Şuşa əməliyyatı kimi bir döyüş də daxil olmaqla digər döyüşlərdə qazanılan qələbələrə görə. Söhbətimizin səmtini müəyyənləşdirən o ifadə gerçəklikdir...
- ...ruhun əsgərləşməsi ifadəsi...
- Bəli, ruhun əsgərləşməsi. Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətinin mənəvi dünyası ilə gözəl səsləşir. İctimai-siyasi hazırlıq dərslərində hərbi qulluqçuların mənəvi-psixoloji vəziyyətlərinin yüksəldilməsinə yönəldilmiş mövzular sırasında dövlətçilik tariximiz də var, dövlət müstəqilliyimiz uğrunda mübarizələr dövrü də, bu mübarizələrin sonuncusunun nəticələri də. Azərbaycan əsgəri bilir ki, Azərbaycanın ədalətli müharibəsi tarixi zərurət idi - Ermənistan regionda mövcud status-kvonu saxlamağa çalışırdı, yeni ərazilər işğal etmək niyyəti ilə ərazilərimizə hücumlar edir, təxribatlar törədirdi. 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Ordusunun hissələri Ermənistan ordusunun hücumunun qarşısını aldı, Ali Baş Komandanın döyüş əmri ilə əks-hücuma keçdi. Ordumuz döyüşə-döyüşə qələbəyə yaxınlaşırdı. Azərbaycan Ordusunun ədalətli müharibəsində döyüşənlərimizin ruhu əsgərləşmişdi, xalqın döyüş ruhu əsgərləşmişdi.
- Azərbaycan başdan-başa əsgərləşmişdi...
- Döyüşənlərə göndərilən bağlamalardan birində bir cüt corab olub, bir cüt əlcək olub, boyun şərfi olub, bir də bir məktub: "...Şəhid oğlumun əşyalarıdı, sənə göndərirəm, əsgər oğlum. Şəhid qardaşının ruhu da sıranızdadır. Döyüşün, oğlum, döyüşün, qələbə qazanın!..".
- Bu məktub Vətən müharibəsində döyüşənlərə ana xeyir-duası olub. Ordumuz bu ovqatla döyüşdü, tarixi Zəfər qazandı. Ordumuzun qazandığı tarixi Zəfərə tarixin Zəfəri deyə bilərikmi?
- Haqqı, ədaləti bərpa etdiyinə, işğalı sonlandırdığına görə, bəli.
- Qəhrəmanlıq cəsarətdən yaranır, cəsarət - Vətənə sevgidən.
- Vətənə sevgi dünyagörüşüylə formalaşır. Əsgər çağırış yaşına çatana kimi ailədə, məktəbdə müqəddəsliklər haqqında biliklərə malik olur, Vətəni dərk edir, dövləti dərk edir, dövlətçiliyi dərk edir, xalqın qəhrəmanlarını tanıyır. Hamısı özünü hansı qəhrəmanasa oxşatmağa çalışır. Bu oxşatma onların xarakterində mətinləşmə yaradır. Müstəqillik dövrümüzün uşaqları üçün təkcə nağıl qəhrəmanları, dastan qəhrəmanları deyil, gerçək qəhrəmanlar da örnək oldu. Bir məqalədə oxumuşdum ki, müharibə illərinin uşaqları vaxtından tez böyüyürlər. Onlar gerçək qəhrəmanları tanıya-tanıya böyüyüblər. Tarixi Zəfəri o uşaqların balaları qazandı. Etibar Hüseynovun, Mübariz İbrahimovun, Çingiz Qurbanovun qəhrəmanlığı hərbi vətənpərvərlik tərbiyəsinin formalaşmasında həmişə əhəmiyyətli olacaq.
- İkinci Qarabağ müharibəsində də Azərbaycan əsgəri qəhrəman olmaq üçün döyüşmürdü, qəhrəmanlıqla döyüşürdü.
- Bütün döyüşlərdə əsgərin döyüş əzmi də qəhrəmanlığın nişanəsi idi, qələbə ruhu da. Düşmənin işğal müddətində möhkəmləndirdiyi, təkmilləşdirdiyi mühəndis-istehkam sədlərini bu əsgərləşmə dağıtdı, dağıdıb qələbələr qazanan, bir qələbəni sonrakı döyüşə başlanğıc edən əsgərlərimiz ədalətli müharibəmizi bu ruhla başa çatdırdı, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü tam bərpa olundu.
- Vətənpərvərliyin döyüş hazırlığında əhəmiyyəti böyükdür.
- Əlbəttə. Vətənpərvərlik mənəvi amildir, döyüş hazırlığı bu mənəvi amil əsasında daha etibarlı səviyyədə formalaşır. Əsgər bu və ya digər hərbi vərdişləri öyrənir, bu və ya digər silahın, döyüş texnikasının, qurğuların istismar xüsusiyyətlərini öyrənir, döyüş hazırlığı yüksəlir. Bunları Vətən üçün öyrəndiyini də bilir, Vətənin təhlükəsizliyinin öyrəndikləri əsasında təmin ediləcəyinə də əmin olur. Bu baxımdan vətənpərvərlik döyüş hazırlığının tərkib hissəsidir.
- Müsahibəyə görə sağ olun, cənab polkovnik-leytenant.
- Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev ölkəmizdə 2025-ci ilin "Konstitusiya və Suverenlik İli" kimi qeyd olunması haqqında Sərəncam imzalayıb. Bu Sərəncamı hərbi qulluqçular da 2020-ci ildə qazanılmış tarixi Zəfərə görə, 2023-cü ildə ərazi bütövlüyümüzün və suverenliyimizin tam bərpa olunmasına görə qürurla, sevgilərlə, könül xoşluğu ilə qarşıladı. “Konstitusiya və Suverenlik İli”ndə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətinə uğurlar arzulayıram.

Söhbətləşdi:

Rəşid HÜSEYNOV

"Azərbaycan Ordusu"